1980-an

Proton Saga yang asal. Lebih daripada 1.2 juta unit telah dijual antara 1985 dan 2008.[8]

Konsep Kereta Negara dikandung pada tahun 1979 oleh Tun Dr. Mahathir bin Mohamad, bekas Perdana Menteri Malaysia dengan matlamat untuk meningkatkan industri Malaysia. [9] Projek Kereta Negara telah diluluskan oleh Kabinet pada tahun 1982, yang membawa kepada penubuhan Proton pada 7 Mei 1983. Ia dimiliki sepenuhnya oleh kerajaan Malaysia melalui Khazanah Nasional semasa penciptaannya. Ia diketuai oleh pengasasnya, Dr. Mahathir. Proton mendekati Mitsubishi Motors di antara tahun 1983 dan 1984 dan mengadakan usaha sama antara kedua-dua syarikat bagi pengeluaran kereta Malaysia yang pertama. Hasil kerjasama itu ialah Proton Saga yang dilancarkan pada 9 Julai 1985. [10]

Ia berdasarkan generasi kedua saloon 4 pintu Mitsubishi Lancer Fiore keluaran tahun 1983 dan dikuasakan oleh enjin Mitsubishi 4G13 Orion 1.3 liter. Proton Saga pertama dihasilkan di barisan pengeluaran di Shah Alam dipelihara di Muzium Negara sebagai simbol permulaan industri automotif Malaysia. Jualan Saga baru mengatasi bekalan dan Proton bergelut untuk memenuhi permintaan yang semakin meningkat, tetapi pada pertengahan 1986 ia telah menawan 64% majoriti bahagian pasaran domestik dalam segmen bawah 1600cc.[11] Kemudian, pada bulan Oktober 1987, varian hatchback yang dikenali sebagai Proton Saga Aeroback telah dilancarkan dengan enjin 1.5L Mitsubishi 4G15 yang lebih kuat dan bahagian belakang-akhir yang direka semula. Proton memasuki pasaran United Kingdom pada Mac 1989 dengan saloon Saga dan hatchback duo, di mana syarikat Malaysia mencapai rekod sebagai "Fastest Selling Make of New Car Ever to Enter the United Kingdom". [12] Jualan Proton merosot pada akhir 1980-an akibat kemelesetan ekonomi di seluruh dunia dan kekurangan kepakaran teknikal dalam pengurusan Proton. [13] Kenji Iwabuchi, bekas eksekutif Mitsubishi Motors, telah dilantik sebagai pengarah Urusan Proton pada tahun 1988. [14] Dalam dekad berikutnya, terdapat perkembangan yang ketara di peringkat domestik dan global.

1990-an

Proton Saga salun, digunakan secara meluas sebagai teksi Malaysia pada 1990-an dan awal 2000-an. Proton Wira salun. Lebih 952,216 unit telah dijual di sekitar 65 negara di seluruh dunia.[15]Proton Perdana, kereta salun Proton yang terbesar dan termewah.

Pada 15 Ogos 1992, Proton Saga Iswara telah dilancarkan. Ia berkongsi platform Mitsubishi lama yang digunakan dalam Proton Saga asal tetapi diberikan gaya luaran dan dalaman yang unik oleh Proton. Saga Iswara telah digunakan secara meluas sebagai kenderaan teksi di Malaysia sekitar tahun 1990-an hingga 2000-an dan kebanyakannya terus digunakan dalam perkhidmatan. Pada 21 Mei 1993 Proton Wira telah diperkenalkan, sebuah kereta yang lebih besar berbanding Saga dan Saga Iswara. Wira adalah berdasarkan generasi keempat Mitsubishi Lancer 1991 dan telah dijual di sebuah salun samaran empat pintu pada majlis pelancaran. Proton Wira Aeroback, varian hatchback lima pintu yang memaparkan belakang-akhir Proton direka menyertai pelbagai pada tahun 1994. Salun dan hatchback Wira berkongsi enam enjin yang berbeza dengan tahun 1996, yang kesemuanya bersumberkan dari Mitsubishi Motors. Enjin termasuk 1.3L 4G13 dan 4G15 1.5L dibawa dari Proton Saga, 4G92 1.6L yang lebih baru, 4G93 SOHC dan DOHC 1.8L dan 2.0L diesel 4D68. Wira merupakan kereta Proton yang pertama dihasilkan dengan konfigurasi pemanduan sebelah kanan (RHD) dan pemanduan sebelah kiri (LHD), serta kekal sebagai hanya satu model kereta Proton yang didatangkan dengan enjin diesel.[16]

Proton Satria GTi, secara meluas dianggap sebagai kereta Proton terbaik pernah dihasilkan.

Pada tahun 1995, Proton melancarkan kereta tiga pintu, Proton Satria hatchback dan kereta dua pintu, Proton Putra rampasan kuasa, kedua-duanya adalah berdasarkan platform Wira serta dikuasakan oleh rangkaian enjin Mitsubishi sama seperti yang ditawarkan di Wira, tidak termasuk enjin 2.0 L diesel. Proton Wira salun dan hatchback, serta Proton Satria dan Putra telah dieksport dan dipasarkan secara agresif di seluruh Kesatuan Eropah dan Timur Tengah pada tahun 1990-an. Proton Perdana, salun premium segmen D, dilancarkan pada tahun 1995. Ia adalah berdasarkan kepada Mitsubishi Eterna 1992 generasi ketujuh dan telah dipasangkan dengan enjin l4 4G63 2.0 liter Mitsubishi. Ia telah ditawarkan dengan 177bhp atasan 6A12 enjin DOHC 2.0L V6 selepas 1999. Perdana kekal sebagai segmen D, kereta V6 berkuasa secara komersial dihasilkan oleh Proton. Berasaskan-AX Citroën 1.1 liter lima pintu supermini dipanggil Proton Tiara memulakan kerjaya pada tahun 1996. Ia adalah hasil daripada usaha sama antara Proton dan PSA Peugeot Citroën, kerjasama yang kemudiannya ditinggalkan selepas kematian Ketua Pegawai Eksekutif Proton ketika itu, Tan Sri Yahaya Ahmad pada tahun 1997.

Pada 30 Oktober 1996, Proton memperoleh pegangan 80% dalam syarikat British, Lotus Group International Limited, bernilai £ 51 juta. [17] Faedah mengawal dibeli daripada A.C.B.N. Holdings S.A. Luxembourg, sebuah syarikat yang dikuasai oleh ahli perniagaan Itali Romano Artioli, yang juga pemilik Bugatti. Kepentingan Proton dalam Lotus telah meningkat kepada 100% pada tahun 2003. .[18] Lotus telah terlibat dalam pembangunan sistem penggantungan dan pengendalian unsur-unsur semua kereta Proton dilancarkan sejak 1996. Proton Satria GTi, secara meluas dianggap sebagai kereta Malaysia yang terbaik yang pernah dihasilkan, berhutang banyak kejayaan hasil sumbangan teknologi Lotus. [19]

2000-an

Proton Waja, model pertama rekaan asli syarikat.Proton GEN•2, model pertama yang akan ditawarkan dengan enjin Campro Proton.

Proton Waja, model pertama rekaan asli syarikat, telah dilancarkan pada Ogos 2000. Ia berada pada arah baru batu Proton dalam perniagaan dan menandakan berakhirnya pergantungan Proton yang meluas ke atas pengeluar kereta lain untuk platform kenderaan dan alat ganti. Walau bagaimanapun, Waja ketinggalan pesaing utamanya dan gagal untuk meraih sokongan pelanggan dalam pasaran domestik. Waja juga menandakan kejatuhan jenama Proton, dan secara tidak sengaja membawa kepada kebangkitan Perodua, pengeluar kenderaan Malaysia yang kedua. Pada tahun 2002, Proton memperkenalkan Jumbuck, sebuah ut berdasarkan platform Proton Wira dan setakat ini satu-satunya model Proton untuk menikmati ketara lebih popular di pasaran eksport (khususnya Australia) daripada dalam negara. Proton GEN•2 telah dilancarkan pada akhir tahun 2004. Ia merupakan kereta Proton yang pertama yang dilengkapi dengan enjin Campro buatan Malaysia.

Kilang Proton Tanjung Malim yang berharga RM1.8 bilion maju (USD $ 580,000,000) di negeri Malaysia, Perak mula beroperasi pada November 2003. [20] Kilang baru telah dijangka dibuka pada bulan Ogos 1998, tetapi ia ditangguhkan kerana krisis kewangan Asia 1997.[21] Walau bagaimanapun, ia telah dihidupkan semula pada tahun 2001 dan siap pada tahun 2003-an sebaliknya.[22][23] Kilang 1,280 ekar baharu telah dibangunkan sebagai sebahagian daripada projek Bandar raya Proton, yang akan meliputi 4,000 ekar tanah di Tanjung Malim dan terdiri daripada kawasan perumahan, komersial, institusi, industri dan rekreasi.[24] Kilang itu mempunyai kapasiti pengeluaran tahunan sebanyak 150,000 kenderaan, tetapi boleh diperluaskan kepada 1 juta unit pada masa akan datang. Kilang Proton Tanjung Malim melengkapi kilang asal Proton beroperasi sejak 1985, terletak di Shah Alam, Selangor.[25] Walaupun kapasiti pengeluaran gabungan sekitar 350,000 unit, kedua-dua tumbuhan yang kurang digunakan dengan hanya 52.235 dan 114.645 unit yang dikeluarkan di pelantar Tanjung Malim dan Shah Alam pada tahun 2011.[24]

Pada 7 Julai 2004, Proton membeli kepentingan 57.57% dalam MV Agusta S.p.A Itali, bernilai € 70 juta. Proton gagal untuk membalikkan musibah MV Agusta dan menjual marque untuk Gevi S.p.A pada Disember 2005 dengan harga € 1, dengan Gevi menganggap € 139.440.000 hutang dibawa dari MV Agusta.[26]

Proton Satria Neo, penawaran bergaya syarikat.Proton Persona generasi kedua, pengganti salun Proton Wira.

Separuh akhir tahun 2000-an menandakan kemunculan semula Proton dalam pasaran domestik, yang ketika itu dikuasai oleh model berasaskan Toyota yang lebih baru dan lebih baik dari Perodua. Pada 15 Ogos 2007, Proton melancarkan saloon Persona, penggantian yang lama tertangguh untuk saloon Proton Wira paling laris. Persona adalah berdasarkan versi lanjutan tahun 2004 Proton GEN•2 platform hatchback dan dikongsi kebanyakan penampilan luaran, walaupun berharga sekitar RM10,000 kurang dengan peningkatan keseluruhan besar dari segi ergonomik dan fungsi.[27] Walaupun persamaan dengan GEN•2, Persona merupakan sambutan serta merta di Malaysia, dengan 19,840 unit yang dijual dalam tempoh tiga bulan pertama selepas pelancarannya.[28]

Generasi kedua yang dinanti-nantikan Proton Saga telah dilancarkan pada 18 Januari 2008. [29] Sebelum ini, generasi pertama Proton Saga merupakan model Proton pertama dan yang paling berjaya, yang mempunyai jangka hayat 23 tahun panjang, yang paling lama bagi semua model Proton setakat ini. Saga baru mengekalkan reputasinya, dan ternyata menjadi satu kejayaan jualan yang hebat untuk Proton dengan lebih 23,000 tempahan dalam masa dua minggu sejak pelancaran. [30] Ia secara konsisten disenaraikan sebagai produk paling laris Proton dari segi jumlah jualan tahunan, meletakkan 3 pada tahun 2008, dan ke-2 antara 2009 dan 2012 di pasaran Malaysia, dipukul hanya dengan saingan ketat mereka iaitu Perodua Myvi. [31][32][33] Proton mencipta sejarah sekali lagi apabila ia memperkenalkan Proton Exora, MPV pertama Malaysia dengan 7 tempat duduk pada 15 April 2009. [34] Ia berdasarkan kepada platform generasi P2 Proton depan dan memenuhi permintaan untuk bajet 7 tempat duduk dalam pasaran domestik, yang telah dimonopoli oleh Toyota Avanza dan Nissan Grand Livina. Sejak itu telah diletakkan secara konsisten di dalam Top 10 kenderaan paling laris di Malaysia. [31][32][33] Proton Exora, Persona dan Saga menandakan kebangkitan Proton baru selepas hampir satu dekad penurunan jualan dan kerugian dalam pasaran domestik.

2010-an

Proton Exora, MPV 7 tempat duduk pertama Malaysia.Proton Saga generasi kedua, kenderaan keluaran syarikat.

Pada 6 Ogos 2008, Proton Saga dan Proton Persona dilihat melakukan ujian jalan raya di Lebuhraya Greater Noida, membayangkan potensi untuk mengeksport kereta Proton ke India.[35] Bagaimanapun, rundingan untuk Proton menubuhkan cawangan India tidak menjadi kenyataan.[36]

Pada Disember 2008, Proton meneruskan kerjasama keluaran bersama Mitsubishi Motors.[37] Di bawah perjanjian, Proton mendapat hak untuk melencanakan semula Mitsubishi Lancer 2007 untuk dijual secara eksklusif untuk pasaran Malaysia. Hasil kerjasama itu ialah Proton Inspira, yang dilancarkan pada 10 November 2010. Ia juga menandakan kembalinya hubungan rapat antara Proton dan Mitsubishi, syarikat Jepun yang merupakan instrumen kepada penubuhan Proton pada 1980an. [38] Proton mempamerkan kereta berkonsepkan bandar hibrid EMAS pada Geneva Motor Show 2010. [39] Mereka telah direkabentuk oleh Italdesign Giugiaro dan berkatan dengan Lotus Ethos, kereta konsep yang serupa dari anak syarikat British Proton.

Proton Prevé, sebuah kereta bertaraf dunia dan keluaran yang terbaharu daripada Proton.

Enjin petrol 4 segaris pengecas turbo yang sekian lama dinantikan daripada Proton telah dipamerkan di 2010 Kuala Lumpur International Motor Show 2010. [40] Secara rasminya dikenali sebagai 1.6L CamPro CFE, ia berupaya untuk menghasilkan kuasa dan figura tork 138 bhp (103 kW) di 5,000 rpm dan 205 N·m at 2,000–4,000 rpm masing-masing, perbadingan kepada enjin sedutan tabii 2.0L, sambil mencapai kecekapan bahan api dan mengurangkan pelepasan rumah hijau.[41]

Pada Januari 2012, Proton telah dibeli oleh DRB-HICOM, sebuah konglomerat Malaysia dalam transaksi antara Khazanah Nasional dan DRB-HICOM yang berjumlah RM1.2 bilion.[42] Proton Prevé, syarikat kereta saloon terkini telah diumumkan pada 16 April 2012 .[43][44] Ia menjadi kereta Proton yang pertama, dan ke mana, kereta yang pertama di Malaysia yang dianugerahkan penarafan keselamatan 5 bintang penuh dalam Program Australasian New Car Assessment (ANCAP) daripada Australia dan New Zealand.[45] Pada Disember 2012, Proton memperoleh semua teknologi enjin E01 Petronas sebagai tambahan kepada paten teknologi yang berkaitan dengan kos RM63 juta.[46] Perjanjian itu meliputi keluarga beraspirasi semulajadi dan pengecas turbo 1.8, 2.0 dan 2.2 liter enjin untuk melengkapkan sendiri Proton CamPro 1.3LN / A, 1.6LN / A dan 1.6L enjin turbo.

Proton Iriz, sebuah kereta yang dilengkapi dengan ciri keselamatan yang baharu dan terkini.Proton Suprima S, sebuah kereta hatchback berasaskan salun Proton Prevé.

Pada 17 Ogos 2013, Proton melancarkan Proton Suprima S, pelengkap hatchback untuk salun Prevé. [47] Ia menjadi kenderaan diberi nilai ANCAP 5-bintang kedua Proton dan pertama yang menawarkan ciri-ciri keselamatan standard yang luas dalam pasaran domestik. Pada 11 Disember 2013, Proton Perdana generasi kedua itu akhirnya diumumkan selepas jurang tiga tahun dalam pengeluaran papan nama itu.[48] Perdana baru adalah generasi kelapan kejuruteraan lencana Honda Accord dan untuk dijual eksklusif untuk kakitangan kerajaan Malaysia dan pegawai kerajaan.[48]

Proton Iriz telah diumumkan pada 25 September 2014 sebagai hatchback 5-pintu segman-B pertama syarikat itu.[49] Iriz akan bersaing dengan Perodua Myvi di pasaran domestik, dan bukan dengan sama tetapi Perodua Axia segmen-A yang lebih kecil, yang dilancarkan 10 hari sebelum Iriz.

Pada 3 Disember 2014, Proton mengumumkan rancangan untuk membina sebuah kilang kereta baru di Bangladesh.[50] Satu perjanjian telah dibuat awam pada 6 Februari 2015 di antara Kuala Lumpur dan Jakarta untuk membantu membangunkan jalan bagi kereta nasional mereka sendiri. [51][52] Terdapat dakwaan bahawa Presiden Joko Widodo yang melantik Abdullah Mahmud Hendropriyono sebagai wakil PT Adiperkasa Citra Lestari, yang diketahui berkaitan dengan bekas Presiden Megawati Soekarnoputri.[53]

Pada 18 Januari 2016, Proton memperkenalkan enjin empat silinder GDI/TGDI dan tiga silinder VVT serba baharu mereka.[54] Enjin baharu itu, yang jumlahnya berjumlah enam, sedang dibangunkan dengan kerjasama Ricardo dan Lotus Engineering, dan dijangka memasuki pengeluaran menjelang akhir 2017.[55]

Proton melancarkan logo baharu mereka pada Februari 2016, dan melantik CEO dan Timbalan Ketua Pegawai Eksekutif baharu pada April.[56][57] Kerajaan juga telah memberikan Proton pinjaman mudah RM 1.5 bilion pada pertengahan 2016.[58] Pinjaman itu datang dengan beberapa syarat, termasuk perjanjian wajib dengan syarikat automobil asing dalam masa terdekat. Beberapa syarikat telah menyatakan minat, termasuk Suzuki, Škoda, Groupe PSA, Renault dan Geely.[59] Ini memuncak dengan kemasukan Kumpulan Zhejiang Geely Holding China pada Jun 2017, selepas pengeluar kereta China itu memperoleh 49.9% ekuiti dalam Proton daripada DRB-HICOM.[60]

Proton Persona generasi ketiga.

Proton memperkenalkan empat model baharu pada 2016. Perdana baharu dilancarkan pada 14 Jun,[61] diikuti Persona baharu pada 23 Ogos,[62] Saga baharu pada 28 September,[63] dan Ertiga baharu pada 24 November.[64] Pelancaran empat model Proton baharu dalam tempoh enam bulan tidak pernah berlaku sebelum ini dalam sejarah syarikat. Masazumi Ogawa telah diambil sebagai pengarah kawalan kualiti di Proton.[65]

Pada 24 Mei 2017, syarikat induk DRB-HICOM mengumumkan rancangan untuk menjual 49.9% pegangan dalam Proton kepada Zhejiang Geely Automobile Holdings.[66][67] Akhirnya, DRB-HICOM juga menjual 51% pegangan kawalan dalam Lotus kepada Geely, dan baki 49% pegangan kepada Etika Automotive.[68] Perjanjian muktamad adalah pada Julai 2017.[69] Proton telah memiliki Lotus sejak 1996, dan sebahagian besarnya bergelut untuk mengubah nasib pembuat kereta sport itu. Namun begitu, pada akhir 2016, Lotus mengumumkan keuntungan operasi pertama mereka dalam lebih 40 tahun.[70] Kehadiran mereka dalam Proton dikatakan tidak menjejaskan pengeluar kereta Jepun kerana berada di pasaran dalam tempoh yang sangat lama.[71] Namun, kebanyakan kereta Proton mendapat manfaat daripada hubungan Lotus, dengan Satria GTi secara khusus disebut oleh pengulas kereta sebagai memiliki ciri pengendalian yang baik. Proton seterusnya beberapa model menerima input "Lotus Tuned".

Proton merekrut Yoshiya Inamori sebagai naib presiden pembuatan, yang sebelum ini terlibat dengan Proton pada tahun 80-an apabila ia diasaskan semasa berada di Mitsubishi dari April 1982 hingga Julai 2017.[72]

Pada 29 September 2017, DRB-HICOM mengumumkan perubahan kepada lembaga pengarah Proton Holdings Berhad.[73] Berikutan pemeteraian Perjanjian Definitif dengan Zhejiang Geely Holding Group Limited China pada 23 Jun 2017,[74] pembuat kereta China itu memperoleh 49.9% ekuiti dalam Proton. Pengumuman pada 29 September menyaksikan lembaga pengarah baharu diletakkan di Proton Holdings, Proton Edar (cabang pengedaran tempatan) dan Perusahaan Otomobil Nasional Sdn Bhd (PONSB).

Tiga calon daripada Geely Holding menyertai lembaga pengarah; Daniel Donghui Li, Naib Presiden Eksekutif dan CFO Geely Holding; Dr Nathan Yuning, Naib Presiden Eksekutif Perniagaan Antarabangsa Geely Holding, dan Feng Qing Feng, Naib Presiden Kumpulan dan CTO di Geely Auto yang tersenarai di HK. DRB-HICOM diwakili oleh Dato' Sri Syed Faisal Albar, yang mempengerusikan lembaga pengarah, dan Amalanathan Thomas dan Shaharul Farez Hassan. Kedua-duanya adalah sebahagian daripada pasukan pengurusan kanan[75] di DRB-HICOM. Pada hari yang sama, Dr Li Chunrong menyertai PONSB sebagai CEO.[76][77] Dr Li adalah warga asing ketiga mengetuai Proton. Antara 1993 dan 1997, tahun-tahun awal Proton, dua calon Jepun yang berbeza rakan kongsi mereka, Mitsubishi Motors Corporation, mengetuai pembuat kereta itu.